Tương lai của DeFi dựa trên ý định

Một sự chuyển đổi hạ tầng

Sự xuất hiện của DeFi dựa trên ý định không chỉ là một xu hướng UX. Nó báo hiệu một sự thay đổi sâu sắc hơn trong cách mà các hệ thống phi tập trung được kiến trúc, nơi mà kết quả của người dùng trở thành đơn vị tương tác chính. Khi phương pháp này trở nên phổ biến hơn trong các giao dịch hoán đổi, cho vay, sản phẩm cấu trúc và hơn thế nữa, nó cũng đang mở rộng vào những lĩnh vực đẩy ranh giới của những gì DeFi có thể làm. Tương lai của các ý định là mô-đun, thông minh và ngày càng được trừu tượng hóa khỏi các cơ chế thực thi ở cấp độ thấp.

Những gì chúng ta đang chứng kiến là sự phát triển ban đầu của một lớp nền tảng mới. Nó kết nối các mục tiêu của người dùng với tính toán phi tập trung thông qua cơ sở hạ tầng lập trình được, điều khiển bởi các thuật toán giải quyết. Giống như sự trỗi dậy của hợp đồng thông minh trong giai đoạn 2015–2020, sự trỗi dậy của các ý định có khả năng sẽ định hình thế hệ tiếp theo của thiết kế, quản trị và khả năng tương tác trong DeFi.

AI và các tác nhân tài chính tự động

Có lẽ sự thay đổi sâu sắc nhất trên đường chân trời là sự hội tụ của logic dựa trên ý định với tự động hóa do AI điều khiển. Ý định cho phép người dùng bày tỏ các mục tiêu như "cân bằng lại danh mục đầu tư của tôi hàng tháng" hoặc "đặt cược các stablecoin nhàn rỗi của tôi vào các chiến lược sinh lời rủi ro thấp." Những mục tiêu này có thể được giám sát và nộp bởi các đại lý hoặc thực thể lập trình hành động thay mặt cho người dùng khi các điều kiện được đáp ứng.

Khi kết hợp với các mô hình ngôn ngữ lớn hoặc công cụ học máy, những tác nhân này có thể phát triển thành các trợ lý tài chính thông minh. Một người dùng có thể nói, "Tôi muốn tăng trưởng USDC của mình một cách thụ động, với rủi ro thấp và thanh khoản hàng tuần," và hệ thống AI chuyển đổi điều đó thành một ý định có cấu trúc với các tham số. Nó đánh giá các giao thức, ước tính lợi suất, phân tích dữ liệu trên chuỗi và gửi các ý định khi thích hợp. Việc thực hiện vẫn giữ tính phi tập trung nhưng lập kế hoạch trở nên năng động và cá nhân hóa.

Mức độ trừu tượng này có thể làm cho DeFi trở nên dễ tiếp cận với những nhóm người dùng hoàn toàn mới, bao gồm cả những người không có nền tảng kỹ thuật. Nó cũng giới thiệu một loại nền kinh tế tác nhân mới, nơi các công cụ AI, mạng giải quyết và các nguyên tố tài chính có thể ghép lại tương tác theo thời gian thực để đáp ứng nhu cầu đang phát triển của người dùng.

Chuỗi khối mô-đun và thực thi chia sẻ

Khi các hệ thống ý định phát triển, chúng ngày càng được thiết kế cho một ngăn xếp blockchain mô-đun. Thay vì nhúng logic thực thi trực tiếp vào các hợp đồng thông minh đơn khối, các giao thức bắt đầu tách biệt các mối quan tâm: ý định sống trong một lớp, các giải pháp trong một lớp khác, và thanh toán ở một lớp thứ ba.
Tính mô-đun này cho phép khả năng mở rộng, nâng cấp và chuyên biệt hóa. Các sổ đăng ký ý định có thể được tối ưu hóa cho khả năng tìm kiếm và lọc. Các bộ giải có thể không có quyền hạn hoặc được biên soạn. Việc thanh toán có thể diễn ra trên một rollup, một appchain hoặc một hệ thống zero-knowledge, tùy thuộc vào chi phí và nhu cầu bảo mật.
Các dự án như Celestia, EigenLayer và Anoma đang tiên phong trong việc xây dựng các hệ thống trạng thái chia sẻ, nơi nhiều ứng dụng có thể truy cập cùng một môi trường thực thi. Trong bối cảnh này, các hệ thống ý định có thể hoạt động như các động cơ phối hợp, định tuyến và thực hiện các mục tiêu giữa các chuỗi và lĩnh vực, đóng vai trò như một lớp kết nối giữa các hệ sinh thái vốn dĩ tách biệt.

Kết quả là một không gian thiết kế nơi tính khả thi mở rộng vượt ra ngoài tài sản và giao thức để bao gồm chính việc thực thi, biến đổi cách các nhà phát triển xây dựng và người dùng tương tác.

Chợ ý định và phối hợp kinh tế

Một sự mở rộng tự nhiên của mô hình ý định là việc tạo ra các thị trường mở nơi các ý định được tập hợp, khám phá và thực hiện một cách cạnh tranh. Trong các thị trường này, ý định không chỉ là thông điệp. Chúng là những lời chào giá cho việc thực hiện. Các giải pháp có thể ưu tiên các ý định dựa trên các khuyến khích phí, uy tín xã hội hoặc cơ hội MEV.

Flashbots SUAVE cung cấp cái nhìn về tương lai này. Bằng cách đấu giá quyền thực hiện cho các gói ý định, SUAVE tạo ra một nền kinh tế nơi các nhà giải quyết và xác thực đấu thầu để thực hiện các hành động tạo ra giá trị. Điều này giới thiệu một mô hình doanh thu mới cho các nhà cung cấp thực hiện, một mô hình phù hợp với kết quả của người dùng hơn là sự tắc nghẽn mạng.

Theo thời gian, chúng ta có thể thấy các thị trường xuất hiện cho các loại ý định cụ thể: hoán đổi giá trị cao, yêu cầu báo giá từ các tổ chức, chiến lược tự động, đề xuất DAO, hoặc thậm chí các thỏa thuận pháp lý. Ý định trở thành tài sản riêng của chúng—được tiêu chuẩn hóa, có thể kết hợp, và có giá trị kinh tế.

Điều này mở ra cánh cửa cho các dịch vụ tài chính không còn tập trung vào giao thức, mà thay vào đó là tập trung vào ý định. Các ứng dụng và giao diện người dùng sẽ không còn được lập trình cứng với các hợp đồng cụ thể - mà sẽ kết nối với các động cơ ý định, tự động chọn con đường thực hiện tốt nhất có sẵn tại bất kỳ thời điểm nào.

Quyền riêng tư, quy định và tuân thủ ý định

Khi các ý định trở nên mạnh mẽ hơn, chúng cũng đặt ra những câu hỏi quan trọng về quyền riêng tư và quy định. Các ý định có thể chứa các mục tiêu tài chính nhạy cảm, các ràng buộc liên quan đến KYC, hoặc các tham số chiến lược cá nhân. Việc phát sóng thông tin này công khai làm người dùng dễ bị giám sát, tấn công MEV và rủi ro về danh tiếng.

Điều này đã dẫn đến sự quan tâm ngày càng tăng đối với các ý định riêng tư - những thông điệp được mã hóa, được bảo vệ hoặc chỉ được tiết lộ tại thời điểm thực thi. Các bằng chứng không biết, mã hóa đồng hình và các môi trường điện toán bí mật đang được khám phá để bảo vệ vòng đời của ý định mà không làm giảm đi tính không tin cậy.

Sự tuân thủ quy định là một lĩnh vực quan trọng khác. Khi các tổ chức tham gia vào các giao thức dựa trên ý định, họ cần những cách để thực thi các ràng buộc như xác minh danh tính, ranh giới pháp lý và đủ điều kiện nhà đầu tư. Các ý định cung cấp một khung tự nhiên cho những quy tắc như vậy. Thay vì mã hóa sự tuân thủ vào các hợp đồng, nó có thể được nhúng vào cấu trúc ý định và được xác minh tại thời điểm thực hiện.

Sự linh hoạt này cho phép các hệ thống ý định hỗ trợ cả tương tác có quyền và không có quyền - mở rộng khả năng tiếp cận của DeFi trong khi vẫn bảo tồn tính khả thi.

Khả năng tương tác và tiêu chuẩn hóa

Một thách thức lớn cho tương lai của các ý định là khả năng tương tác. Ngày nay, các ý định được triển khai theo những cách riêng biệt bởi các giao thức khác nhau, mỗi giao thức có định dạng tin nhắn, bộ giải và điều kiện thực thi riêng. Sự phân mảnh này khiến cho các ứng dụng khó có thể kết nối vào nhiều hệ thống ý định cùng một lúc.

Hiện nay, các nỗ lực đang được tiến hành để chuẩn hóa các ý định xác định các sơ đồ chia sẻ, ràng buộc, quy trình thanh toán và siêu dữ liệu. Với các định dạng chung, các ý định có thể di động qua các ví, ứng dụng và chuỗi. Một người dùng có thể gửi một ý định duy nhất mà có thể được tìm thấy bởi nhiều người giải quyết khác nhau trên các giao thức, mỗi người đều đưa ra một báo giá cạnh tranh để thực hiện.

Tính tương tác cũng cho phép tạo thành các ý định chéo, nơi nhiều ý định từ các người dùng hoặc nguồn khác nhau được khớp và thực thi cùng nhau. Ví dụ, một ý định vay từ một DAO có thể khớp với một ý định cho vay từ một người dùng bán lẻ, được thanh toán nguyên tử qua các hệ sinh thái khác nhau.

Các ý định tiêu chuẩn hóa mở đường cho một nền kinh tế Web3 gắn kết hơn, nơi mà các mục tiêu của người dùng chảy qua các lĩnh vực mà không gặp trở ngại, và các giải pháp cạnh tranh trong một thị trường mở, có thể kiểm toán để thực hiện.

Quản trị, danh tiếng và phối hợp hệ sinh thái

Khi lớp ý định trở nên có ảnh hưởng hơn, quản trị cũng sẽ tiến hóa. Ai xác định các ý định hợp lệ? Ai duy trì các bộ giải? Các tranh chấp được giải quyết như thế nào? Những câu hỏi này sẽ định hình cách người dùng tin tưởng vào hệ thống, và cách các giao thức cân bằng giữa phi tập trung và hiệu suất.

Một giải pháp mới nổi là phối hợp dựa trên uy tín, nơi các người giải quyết và động cơ ý định được đánh giá dựa trên tính minh bạch, chất lượng thực hiện và tuân thủ. Theo thời gian, chúng ta có thể thấy sự xuất hiện của các sổ đăng ký uy tín, cơ chế cắt giảm, và hệ thống đặt cược để quản lý ai có thể thực hiện các ý định có giá trị cao hoặc được quy định.

Các DAO dựa trên ý định cũng là một khả năng, nơi các thành viên gửi ý định tài trợ hoặc quản trị, và giao thức sử dụng logic tối ưu hóa để thực hiện các cuộc bỏ phiếu, phân bổ quỹ hoặc nâng cấp các chiến lược. Cách tiếp cận này có thể giảm mệt mỏi cho cử tri, đơn giản hóa quản lý kho bạc, và đảm bảo rằng các quyết định thực sự được thực hiện một cách hiệu quả.

Bằng cách đưa quản trị gần hơn với việc thể hiện ý định và xa rời các đề xuất cứng nhắc, các giao thức có thể trở nên thích ứng và phản ứng tốt hơn với nhu cầu của người dùng.

Suy nghĩ lại kiến trúc tài chính

Tầm nhìn dài hạn cho DeFi dựa trên ý định không chỉ giới hạn ở việc cải thiện trải nghiệm người dùng hoặc tự động hóa. Nó đại diện cho việc định nghĩa lại hạ tầng tài chính. Thay vì cấu trúc các ứng dụng xung quanh các hợp đồng tĩnh và giao diện cứng nhắc, chúng ta chuyển sang một mô hình trong đó người dùng tuyên bố mục tiêu và các giao thức cạnh tranh để cung cấp chúng.

Mô hình này có thể mở rộng vượt ra ngoài DeFi. Bảo hiểm, tiền lương, mua sắm, logistics, và thậm chí là phối hợp xã hội có thể hưởng lợi từ các hệ thống nơi mà ý định thay thế các biểu mẫu, quy trình làm việc và phê duyệt. Các nguyên tắc cơ bản—khai báo mục tiêu, cạnh tranh hoàn thành, ràng buộc lập trình—có thể áp dụng ở bất cứ đâu mà sự phối hợp của con người gặp cơ sở hạ tầng lập trình.

Khi khả năng kết hợp tăng lên, các hệ thống này trở nên mạnh mẽ hơn. Các ý định có thể được truyền giữa các tác nhân, kết hợp thành chuỗi hành động và được phân tích để tối ưu hóa. Các giải pháp phát triển thành các nền tảng. Việc thực thi trở nên linh hoạt. DeFi không còn giống như một mớ ứng dụng lộn xộn, mà là một cấu trúc thống nhất của logic ý định lập trình.

Nhìn về phía trước

DeFi dựa trên ý định vẫn còn ở những chương đầu tiên. Các công cụ còn mới, các tiêu chuẩn đang hình thành, và ngôn ngữ xung quanh chúng vẫn đang định hình. Nhưng tiềm năng thì rõ ràng. Khả năng chuyển giao quyền kiểm soát từ tay người dùng sang một thị trường thực hiện tối ưu không phải là một sự tiện lợi—nó là một động cơ kinh tế mới.

Những gì xảy ra tiếp theo sẽ phụ thuộc vào các nhà phát triển, các tiêu chuẩn mà họ áp dụng, và sự sẵn lòng của hệ sinh thái để phối hợp giữa các giao thức và nền tảng. Nó cũng sẽ phụ thuộc vào cách người dùng phản ứng với việc trừu tượng hóa quyền kiểm soát, liệu họ có chấp nhận tự động hóa, ủy quyền quyết định, và thiết kế hành vi tài chính theo kết quả thay vì các bước.

Nếu DeFi muốn mở rộng ra ngoài giới hạn hiện tại, nó sẽ cần phải nói ngôn ngữ của các mục tiêu, không phải giao dịch. Ý định là ngôn ngữ đó. Và các giao thức, người giải quyết và đại lý thực hiện chúng sẽ định hình kỷ nguyên tiếp theo của tài chính không cần sự cho phép.