Giới thiệu

Bản nâng cấp Pectra của Ethereum, được kích hoạt vào ngày 7 tháng 5 năm 2025, đại diện cho một bước tiến quan trọng trong quá trình phát triển liên tục của mạng lưới. Bản nâng cấp này tích hợp các cải tiến cho cả hai lớp thực thi và đồng thuận, nhằm mục tiêu cải thiện khả năng mở rộng, trải nghiệm người dùng và hiệu suất của người xác thực.

Được đặt tên bằng cách kết hợp “Prague” (lớp thực thi) và “Electra” (lớp đồng thuận), Pectra giới thiệu 11 Đề xuất Cải tiến Ethereum (EIPs), đánh dấu nó là bản nâng cấp phổ biến nhất kể từ sự hợp nhất vào năm 2022. Các thay đổi chính bao gồm tăng cược tối đa của người xác minh từ 32 ETH lên 2.048 ETH, triển khai các tính năng trừu tượng tài khoản và tối ưu hóa xử lý dữ liệu cho các giải pháp Lớp 2.

Bản nâng cấp Pectra là một phần của lộ trình tổng thể của Ethereum, bao gồm các giai đoạn như Surge, Verge, Purge và Splurge, mỗi giai đoạn nhằm mục tiêu cụ thể là cải thiện khả năng mở rộng, hiệu quả và phi tập trung. Bằng cách giải quyết các hạn chế hiện tại và đặt nền móng cho những cải tiến tương lai, Pectra đóng vai trò quan trọng trong sự tiến hóa của Ethereum thành một nền tảng blockchain hàng đầu.

Pectra Upgrade là gì?

Nâng cấp Pectra bao gồm 11 EIP cải thiện hiệu suất của Ethereum trong việc đặt cược, hiệu suất thực thi và khả năng sử dụng cho nhà phát triển. Đáng chú ý, nâng cấp không thay đổi mạnh mẽ các lớp ứng dụng hoặc ứng dụng của Ethereum nhưng làm cho tương tác và bộ tính năng của chúng trở nên tinh tế hơn. Nó giới thiệu:

• Một giới hạn cược người xác minh cao hơn (EIP-7251)
• Nhanh hơn trong quá trình đăng ký (EIP-6110)
• Các lớp thực thi (EIP-7002) ra khỏi
• Logic hợp đồng thông minh tạm thời trong EOAs (EIP-7702)
• Tối ưu hóa EVM và mật mã dưới mái nhà

Các cập nhật này giúp Ethereum phục vụ người dùng cá nhân và nhà phát triển xây dựng ứng dụng Web3 có khả năng mở rộng tốt hơn.

Nền tảng: Sự tiến hóa của Ethereum

Kể từ khi ra đời vào năm 2015, Ethereum đã trải qua một loạt các nâng cấp đáng kể để tăng cường tính mở rộng, bảo mật và hiệu suất. Những nâng cấp này đã đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi Ethereum từ cơ chế đồng thuận Proof-of-Work (PoW) ban đầu sang mô hình Proof-of-Stake (PoS) tiết kiệm năng lượng hơn, và chuẩn bị cho mạng lưới để đón nhận các đổi mới trong tương lai.

Các Bước Đột Phá Chính Trong Phát Triển Của Ethereum

Nâng cấp Shapella (Tháng 4 năm 2023)
Shapella — sự kết hợp giữa “Shanghai” (lớp thực thi) và “Capella” (lớp đồng thuận) — cho phép rút ETH đã gửi cọc lần đầu tiên. Nó giới thiệu EIP-4895, cho phép cả rút cọc một phần và toàn bộ cho các thợ đào. Shapella hoàn thành quá trình chuyển đổi PoS của Ethereum bằng cách biến việc gửi cọc trở thành quy trình hoàn toàn linh hoạt và đảo ngược. Nó cũng bao gồm các cải tiến kỹ thuật như tối ưu hóa gas (ví dụ, EIP-3651, EIP-3855) giúp việc triển khai hợp đồng thông minh trở nên hiệu quả hơn.

The Merge (Tháng Chín 2022)
Bản nâng cấp này đánh dấu sự chuyển đổi của Ethereum từ PoW sang PoS, giảm tiêu thụ năng lượng của mạng điện lên đến hơn 99%. Việc hợp nhất (Merge) đã tích hợp Ethereum Mainnet với Beacon Chain, đặt nền móng cho việc cải thiện khả năng mở rộ sau này.

Nâng cấp Dencun (tháng 3 năm 2024)
Được biết đến với bản nâng cấp Deneb-Cancun, Dencun giới thiệu EIP-4844, thực hiện “proto-danksharding.” Tính năng này cho phép sử dụng “blobs” để lưu trữ dữ liệu, giảm phí giao dịch Layer-2 và nâng cao khả năng mở rộng của mạng Ethereum.

Nâng cấp Pectra (Tháng 5 năm 2025)
Cập nhật mới nhất và toàn diện nhất, Pectra, kết hợp cải tiến cả hai lớp thực thi và lớp đồng thuận. Nó giới thiệu 11 Đề xuất Cải thiện Ethereum (EIP), tập trung vào việc cải thiện trải nghiệm người dùng, hoạt động đặt cược và khả năng mở rộng Lớp 2.

Tổng quan kỹ thuật về Bản nâng cấp Pectra

Nguồn:Ethereum.org

Bản nâng cấp Pectra bao gồm một số thay đổi kỹ thuật quan trọng đối với ngăn xếp giao thức Ethereum, đặc biệt là Máy Ảo Ethereum (EVM), các hoạt động của người xác thực và giao tiếp thực thi đồng thuận. Những điều chỉnh này không chỉ cải thiện chức năng hiện tại mà còn đặt nền móng cho các bản nâng cấp kiến ​​trúc trong tương lai.

Cải tiến định dạng đối tượng EVM

Một trong những thay đổi cơ bản hơn đến từ một bộ các đề xuất được gọi chung là Định dạng Đối tượng Ethereum (EOF). Những thay đổi này tái cấu trúc cách EVM xử lý bytecode hợp đồng thông minh. Thay vì xử lý mã hợp đồng như một khối hướng dẫn phẳng, EOF giới thiệu các phần riêng biệt cho mã và dữ liệu của hợp đồng.

Sự tách biệt này giúp cho khách hàng dễ dàng xác minh hợp đồng trước khi thực hiện và mở ra cánh cửa cho các tính năng mới như dữ liệu nhúng và phiên bản hợp đồng. Những nâng cấp cấu trúc này làm cho EVM dễ kiểm toán hơn, linh hoạt hơn và đảm bảo tương lai hơn, điều này sẽ quan trọng cho việc triển khai các tính năng như cây Verkle và tối ưu hóa thêm trong thực hiện hợp đồng.

Tối Ưu Hóa Khả Năng Lưu Trữ Dữ Liệu cho Việc Mở Rộng Layer-2

Mặc dù proto-danksharding được giới thiệu trong bản nâng cấp Dencun thông qua EIP-4844, Pectra điều chỉnh sức chứa dữ liệu blob mỗi khối. Điều chỉnh này giúp Layer-2 rollups, như Optimism và Arbitrum, giảm chi phí vận hành bằng cách cho phép họ lưu trữ nhiều dữ liệu hơn trên Ethereum với giá thấp hơn.

Trong khi việc tăng dung lượng blob không được gán cho một EIP mới, điều đó phản ánh sự phối hợp sâu hơn giữa các lớp thực thi và đồng thuận để hỗ trợ tốt hơn hệ sinh thái mở rộng của Ethereum.

Cải tiến luồng gửi tiền của người xác minh

EIP-6110 cải thiện quy trình tiếp nhận người xác minh bằng cách cho phép tiền gửi của người xác minh được xử lý trực tiếp trong lớp thực thi. Trước đây, tiền gửi yêu cầu các khách hàng tầng đồng thuận phải đăng nhập để kích hoạt, tạo ra sự trễ và phức tạp.

Với Pectra, tiền gửi được nhúng trực tiếp vào các khối được tạo ra bởi các khách hàng thực thi, rút ngắn đáng kể thời gian kích hoạt và cải thiện độ tin cậy. Thay đổi này cũng giúp đơn giản hóa việc vận hành hệ thống của validator bằng cách điều chỉnh quy trình đặt cược của Ethereum gần hơn với các trường hợp sử dụng doanh nghiệp và giữ tài sản.

Chuẩn bị trước mật mã cho Các hoạt động BLS

EIP-2537 thêm hỗ trợ cho các precompiles mật mã mới sử dụng đường cong BLS12-381. Nâng cấp này đặc biệt quan trọng đối với các validator và ứng dụng không môi giới, vì nó cho phép tổ chức ký hiệu BLS hiệu quả hơn.

Với sự hỗ trợ cấp bản địa tại cấp giao thức, Ethereum hiện tại cho phép thực hiện các thao tác mật mã nhanh hơn, điều này rất quan trọng cho các tính năng sắp tới như khách hàng nhẹ và các giao thức cải tiến bảo vệ quyền riêng tư. Việc bao gồm những thao tác chuẩn bị này chứng minh nỗ lực liên tục của Ethereum trong việc hiện đại hóa cột số mật mã của mình.

Điều chỉnh Opcode và Tối Ưu Hóa Gas

Nâng cấp Pectra cũng bao gồm các cải tiến nhắm mục tiêu cho các mã opcode EVM. EIP-6780 sửa đổi hành vi của mã opcode SELFDESTRUCT bằng cách hạn chế việc sử dụng của nó cho các giao dịch tạo hợp đồng. Thay đổi này giảm thiểu hành vi không mong đợi và loại bỏ một số trường hợp biên của mà các nhà phát triển đã phải làm việc xung quanh.

Một đề xuất khác, EIP-5656, giới thiệu một mã opcode mới để sao chép bộ nhớ, được biết đến với tên gọi là MCOPY, giúp tăng hiệu suất gas cho các hợp đồng thực hiện các hoạt động bộ nhớ lớn. Những cập nhật này giúp các nhà phát triển viết hợp đồng thông minh dễ dàng dự đoán hơn, an toàn và hiệu quả về chi phí.

Tạm thời thực hiện EOA

Một trong những đề xuất hướng tới tương lai nhất trong Pectra là EIP-7702, giới thiệu một loại giao dịch mới cho phép tài khoản sở hữu bên ngoài (EOAs) tạm thời thực thi mã có thể chạy trong một giao dịch duy nhất. Điều này cho phép EOAs hoạt động giống như các tài khoản hợp đồng thông minh mà không cần triển khai hợp đồng vĩnh viễn.

Việc thực thi mã tạm thời được phạm vi hóa cho một giao dịch và quay trở lại hành vi tài khoản tiêu chuẩn ngay lập tức sau đó. Loại giao dịch này hỗ trợ các tính năng tiên tiến như phương pháp xác thực tùy chỉnh, các hoạt động được gom nhóm và các khoản thanh toán phí thay thế, đẩy Ethereum gần hơn đến trừu tượng hoá tài khoản đầy đủ trong khi duy trì tính tương thích với cơ sở hạ tầng hiện tại.

Phần mềm khách hàng và phối hợp giao thức

Để triển khai những thay đổi này, cả các khách hàng thực thi và khách hàng đồng thuận đã được cập nhật. Các khách hàng thực thi như Geth, Besu và Nethermind đã tích hợp hỗ trợ cho các cấu trúc EVM mới, xử lý tiền gửi của người xác minh và giao dịch EIP-7702 mới.

Các khách hàng đồng thuận như Lighthouse, Prysm và Teku đã áp dụng logic thoát validator cải tiến và API đặt cược phản hồi nhanh hơn. Cập nhật cho API Engine - giao diện cốt lõi kết nối các lớp đồng thuận và thực thi - cũng phản ánh những thay đổi này, đảm bảo hoạt động nhất quán trong quá trình và sau khi nâng cấp.

Các tính năng chính của Bản nâng cấp Pectra

EIP-7251: Tăng Giới Hạn Đặt Cược Người Xác Minh

Đề xuất này nâng mức cân bằng hiệu quả tối đa cho các validator từ 32 ETH lên 2,048 ETH. Trước đó, các validator phải vận hành nhiều nút để đặt cược hơn 32 ETH, dẫn đến sự phức tạp và tiêu thụ tài nguyên tăng lên. Với giới hạn mới, các validator có thể tập trung cược của họ vào ít nút hơn, đơn giản hóa hoạt động và giảm overhead mạng.

EIP-7002: Execution Layer Triggerable Exits

EIP-7002 cho phép người xác nhận khởi tạo việc rời đi thông qua lớp thực thi bằng cách sử dụng thông tin xác nhận rút tiền của họ. Điều này cung cấp linh hoạt hơn và giảm sự phụ thuộc vào lớp đồng thuận cho các hoạt động rút tiền. Nó nâng cao tính bảo mật và tối ưu hóa quy trình rời đi, đặc biệt là trong các trường hợp mà khóa của người xác nhận bị đe dọa hoặc mất.

EIP-7702: Chức năng Hợp đồng Thông minh Tạm thời cho EOAs

Đề xuất này cho phép các tài khoản sở hữu bên ngoài (EOAs) tạm thời áp dụng các chức năng hợp đồng thông minh trong một giao dịch duy nhất. Nó giới thiệu một loại giao dịch mới cho phép một EOA bao gồm mã có thể thực thi, tạo điều kiện cho các tính năng như gom giao dịch và thanh toán phí gas bằng token khác ngoài ETH. Cải tiến này cải thiện tính khả dụng của ví và đưa EOAs gần hơn với khả năng của các tài khoản hợp đồng thông minh.

EIP-6110: Quy trình Onboarding của Người xác minh được tối ưu hóa

EIP-6110 chuyển xử lý tiền gửi của người xác minh lớn sang lớp thực thi, giảm thời gian kích hoạt từ khoảng 12 giờ xuống còn khoảng 13 phút. Thay đổi này đơn giản hóa quy trình hòa nhập cho người xác minh mới bằng cách nhúng tiền gửi trực tiếp vào các khối thực thi, loại bỏ nhu cầu bỏ phiếu ở lớp đồng thuận và giảm độ phức tạp.

Các EIP khác trong Pectra

Trong khi bốn đề xuất lõi trên mang lại tác động người dùng và phát triển rõ ràng nhất, Pectra cũng bao gồm các nâng cấp kỹ thuật sau:

Ảnh hưởng đối với Người dùng và Nhà phát triển Ethereum

Ethereum.org

Bản nâng cấp Ethereum Pectra, được kích hoạt vào ngày 7 tháng 5 năm 2025, giới thiệu một số cải tiến ảnh hưởng trực tiếp đến cả người dùng và nhà phát triển, nhằm mục tiêu cải thiện tính sử dụng, khả năng mở rộng và hiệu suất phát triển.

Cho người dùng

Tính năng Ví Nâng Cao: Với việc triển khai EIP-7702, các tài khoản sở hữu bên ngoài (EOA) có thể tạm thời áp dụng các chức năng hợp đồng thông minh trong quá trình giao dịch. Điều này cho phép tính năng như gom góp giao dịch, tài trợ phí gas, và phương pháp xác thực thay thế, cải thiện trải nghiệm người dùng tổng thể.

Giảm Chi Phí Giao Dịch: Bản nâng cấp tăng dung lượng dữ liệu blob mỗi khối, hiệu quả gấp đôi. Cải tiến này hỗ trợ các giải pháp Layer-2 bằng cách cung cấp thêm sẵn có dữ liệu, dẫn đến việc giảm phí giao dịch và tăng tốc độ xử lý.

Quyền linh hoạt đặt cược cải thiện: EIP-7251 nâng mức đặt cược tối đa của người xác minh từ 32 ETH lên 2.048 ETH. Thay đổi này cho phép người nắm giữ cổ phần lớn hợp nhất cổ phần của họ, giảm cần thiết phải vận hành nhiều nút xác minh và đơn giản hóa quá trình đặt cược.

Cho các nhà phát triển

Triển khai Hợp đồng Thông minh được tinh gọn hóa: Bản cập nhật giới thiệu các công cụ giúp đơn giản hóa việc phát triển và triển khai các hợp đồng thông minh. Ví dụ, EIP-7702 cho phép các EOAs tạm thời hoạt động như ví hợp đồng thông minh, tạo điều kiện cho các hệ thống chữ ký linh hoạt hơn và tích hợp dễ dàng hơn với các hệ thống trừu tượng tài khoản.

Tính linh hoạt tăng cường: Bằng cách tối ưu hóa cơ sở hạ tầng mạng và cải thiện hiệu suất giao dịch, Pectra đã đặt nền móng cho các giải pháp về tính mở rộng trong tương lai. Những cải tiến này giúp các nhà phát triển xây dựng ứng dụng mà có thể xử lý một cơ sở người dùng ngày càng tăng mà không ảnh hưởng đến hiệu suất.

Cải thiện biện pháp bảo mật: Bản nâng cấp nâng cao cơ chế xác minh của Ethereum và giảm thiểu các vector tấn công tiềm năng. Những thay đổi này cung cấp môi trường an toàn hơn cho các nhà phát triển xây dựng và triển khai ứng dụng phi tập trung.

Phản ứng thị trường và Triển vọng Tương lai

Sau khi kích hoạt nâng cấp Pectra của Ethereum vào ngày 7 tháng 5 năm 2025, thị trường đã phản ứng tích cực. Ether (ETH) đã trải qua một sự tăng giá đáng kể, với các báo cáo cho thấy mức tăng trên 30% trong vòng hai ngày, đạt khoảng $2,300. Sự tăng giá này được cho là do niềm tin mới của các nhà đầu tư vào khả năng mở rộng và cải thiện tính sử dụng của Ethereum được giới thiệu bởi bản nâng cấp.

Các cải tiến của bản nâng cấp Pectra, như việc tăng giới hạn validator staking và cải thiện khả năng mở rộng Layer-2, đưa Ethereum vào vị thế phát triển bền vững. Bằng cách giải quyết những hạn chế trước đó về staking và khả năng xử lý giao dịch, Ethereum nhằm thu hút nhiều nhà đầu tư và nhà phát triển tổ chức hơn. Tuy nhiên, sự cạnh tranh từ các nền tảng blockchain khác và nhu cầu phải giải quyết các giải pháp mở rộng thêm vẫn là những thách thức cần được giải quyết trong lộ trình phát triển tiếp theo của Ethereum.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Sau khi triển khai thành công bản nâng cấp Pectra vào tháng 5 năm 2025, cộng đồng phát triển Ethereum hiện đang tập trung vào bản nâng cấp Fusaka sắp tới, dự kiến ra mắt vào cuối năm 2026. Bản nâng cấp này nhằm mục tiêu tăng cường tính mở rộng và hiệu suất của mạng, xây dựng trên cơ sở đã đặt ra bởi các bản cập nhật trước đó.

Ngoài ra, các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra về việc tăng đáng kể giới hạn gas của mạng, có thể tăng gấp bốn lần lên 150 triệu. Điều chỉnh này nhằm mục đích tăng cường khả năng xử lý của Ethereum và giảm chi phí giao dịch, giải quyết những thách thức về khả năng mở rộng đã tồn tại lâu nay.

Trong khi Fusaka được lên kế hoạch cho năm 2026, điều quan trọng cần lưu ý là thời gian nâng cấp của Ethereum có thể thay đổi, như đã thấy trong các cập nhật trước đó. Tuy nhiên, các tính năng được lên kế hoạch của Fusaka đại diện cho một bước tiến quan trọng trong sự tiến hóa của Ethereum, tăng cường khả năng hỗ trợ một hệ sinh thái ngày càng phát triển của ứng dụng phi tập trung và dịch vụ.

Kết luận

Nâng cấp Ethereum Pectra là một bước tiến lớn trong quá trình phát triển của nền tảng. Bằng cách mở rộng giới hạn của máy xác thực, tối ưu hóa quy trình tuyển dụng, kích hoạt khả năng hợp đồng thông minh trong EOAs và cải thiện cấu trúc EVM, Pectra trực tiếp cải thiện khả năng sử dụng, bảo mật và năng suất của các nhà phát triển.

Nó cũng đặt nền móng vững chắc cho giai đoạn tiếp theo của Ethereum — nơi khách hàng không trạng thái, hiệu suất mật mã và hệ sinh thái Layer-2 có khả năng mở rộng sẽ xác định vai trò của nó trong cơ sở hạ tầng phi tập trung toàn cầu.

Khi Ethereum tiếp tục cải thiện, Pectra sẽ được nhớ đến không chỉ như một sự hoàn thiện kỹ thuật, mà còn là một bước ngoặt quan trọng để chuẩn bị cho mạng lưới để sẵn sàng đón nhận thêm tỷ người dùng tiếp theo.