Nguyên tắc Quản lý Tài chính Trên Chuỗi
Mô-đun này giới thiệu các nguyên tắc cơ bản về tài chính trên chuỗi, giải thích cách DeFi khác biệt so với CeFi về tính minh bạch, tự trị và tính sẵn sàng sử dụng. Nó khám phá các hợp đồng thông minh, tự động hóa giao dịch tài chính mà không cần trung gian, và thảo luận vì sao người dùng đang chuyển sang kiếm lợi từ chuỗi để có lợi suất cao hơn và chủ quyền tài chính. Mô-đun cũng chỉ ra các cơ chế chính như staking, cho vay, cung cấp thanh khoản và nông nghiệp sinh lời, nhấn mạnh cách hợp đồng thông minh làm nên các giao thức DeFi và so sánh tiềm năng kiếm lợi trên các nền tảng. Nó kết luận bằng một phân tích sâu rộng về BTC, ETH, SOL và stablecoins, giải thích vai trò và cơ hội đặc biệt của chúng trong DeFi.
Hiểu về Tài chính On-Chain so với Tài chính Trung ương (CeFi)
Cụm từ "On-Chain" có nghĩa là gì?
Thuật ngữ on-chain đề cập đến các giao dịch tài chính, hoạt động và quy trình được thực hiện trực tiếp trên một chuỗi khối. Khác với tài chính truyền thống, nơi các ngân hàng, môi giới hoặc các trạm thanh toán giám sát các giao dịch, tài chính on-chain hoạt động theo cách không cần phép và không đáng tin cậy. Điều này có nghĩa là người dùng tương tác với các ứng dụng tài chính mà không phải dựa vào các trung gian.
Tại trái tim của tài chính trên chuỗi là các hợp đồng thông minh - các chương trình tự thực thi trên blockchain để tự động hóa các hoạt động tài chính như cho vay, staking và cung cấp thanh khoản. Các hợp đồng này đảm bảo tính minh bạch, không thể thay đổi và an ninh, cho phép người dùng xác minh tất cả các giao dịch trực tiếp trên blockchain.
Tài chính trên chuỗi cho phép Tài chính Phi tập trung (DeFi), nơi người dùng có thể vay tiền, cho vay và giao dịch tài sản trực tiếp từ ví của họ mà không cần phải phụ thuộc vào một cơ quan tập trung. Khác với tài chính truyền thống, hoạt động trên sổ cá nhân do các tổ chức kiểm soát, các giao dịch DeFi được ghi công khai, giảm gian lận và tăng cường tự chủ tài chính.
Sự khác biệt giữa DeFi (Tài chính Phi tập trung) và CeFi (Tài chính Tập trung)
Sự trỗi dậy của công nghệ blockchain đã dẫn đến hai mô hình tài chính cạnh tranh: Tài chính phi tập trung (DeFi) và Tài chính tập trung (CeFi). Mặc dù cả hai đều nhằm mục đích cung cấp các dịch vụ tài chính như cho vay, vay và giao dịch, nhưng chúng khác nhau về khả năng kiểm soát, khả năng tiếp cận và tính minh bạch.
Các nền tảng CeFi—như Binance, Coinbase, và Gate.io—hoạt động tương tự như các tổ chức tài chính truyền thống, hoạt động như các trung gian quản lý tài khoản người dùng, xử lý giao dịch, và cung cấp dịch vụ như cho vay và stake. Mặc dù các nền tảng này cung cấp hỗ trợ khách hàng, tuân thủ quy định, và bảo hiểm, người dùng phải tin tưởng nền tảng quản lý tài sản của họ một cách an toàn. Ngoài ra, các nền tảng CeFi yêu cầu xác minh KYC (Biết Khách Hàng) nghĩa là người dùng không có hoàn toàn quyền kiểm soát trên khóa bí mật của mình.
DeFi, mặt khác, loại bỏ hoàn toàn các trung gian. Người dùng tương tác trực tiếp với các giao thức dựa trên blockchain thông qua các ví không giám sát như MetaMask hoặc Trust Wallet. Các giao dịch được thực hiện bởi các hợp đồng thông minh, đảm bảo tính minh bạch và tự chủ hoàn toàn đối với các quỹ. Không giống như CeFi, nơi dữ liệu giao dịch được lưu trữ trên các máy chủ riêng, DeFi hoạt động trên các blockchain công khai, giúp chuyển động quỹ, lãi suất và dự trữ thanh khoản có thể xác minh được trong thời gian thực.
Bảo mật là điểm khác biệt quan trọng giữa hai hệ thống này. Trong khi các nền tảng CeFi cung cấp bảo vệ chống hack và gian lận thông qua bảo hiểm và tuân thủ, chúng cũng dễ bị đóng cửa theo quy định của cơ quan quản lý, can thiệp của chính phủ và sai lầm quản lý nền tảng, như đã thấy trong việc sụp đổ của FTX và Celsius. Ngược lại, DeFi không thể bị kiểm duyệt, nhưng người dùng phải chịu trách nhiệm về bảo mật bằng cách bảo vệ khóa riêng và xác minh các hợp đồng thông minh trước khi tương tác với một giao thức nào đó.
Cuối cùng, CeFi ưu tiên sự tiện lợi và dễ sử dụng, trong khi DeFi nhấn mạnh vào chủ quyền tài chính và phi tập trung. Sự lựa chọn phụ thuộc vào việc người dùng đánh giá cao việc kiểm soát tài sản của mình hay thích sự an toàn và hỗ trợ từ một nền tảng tập trung.
Tại sao nhiều người dùng đang chuyển sang thu nhập trên chuỗi
Sự chuyển đổi ngày càng tăng về thu nhập trên chuỗi được thúc đẩy bởi sự tự chủ tài chính, lợi suất cao hơn và sự tăng đáng kể của sự không tin tưởng vào các nền tảng trung tâm.
Cơ Hội Sinh Lời Cao Hơn: DeFi loại bỏ trung gian, cho phép người dùng kiếm lợi nhuận trực tiếp từ blockchain. Staking, yield farming, và cung cấp thanh khoản thường cung cấp lãi suất cao hơn so với các nền tảng CeFi. Ví dụ, Aave và Compound cung cấp lãi suất cho vay stablecoin hấp dẫn, trong khi Uniswap và Curve thưởng cho các nhà cung cấp thanh khoản bằng phí giao dịch và token quản trị.
Hoàn Toàn Kiểm Soát Tài Sản: Sự sụp đổ của FTX, Celsius, và BlockFi đã làm nổi bật những rủi ro của việc phụ thuộc vào các nền tảng tập trung để quản lý quỹ. Nhiều người dùng đã mất quyền truy cập vào tài sản của mình qua đêm. Ngược lại, người dùng DeFi giữ giữ quản lý tài sản của mình vào bất cứ lúc nào, giảm thiểu đáng kể rủi ro đối tác.
Sự minh bạch cao hơn: Khác với CeFi, nơi các quỹ dự trữ và sự ổn định tài chính không rõ ràng, các giao thức DeFi hoạt động trên các blockchain công khai, đảm bảo kiểm tra dự trữ thanh khoản, lãi suất và lịch sử giao dịch ngay lập tức. Mức độ kiểm tra này giảm nguy cơ gian lận và quản lý không hiệu quả.
Khả năng tiếp cận toàn cầu: DeFi hoạt động mà không có giới hạn địa lý hoặc yêu cầu KYC, giúp bất kỳ ai có kết nối internet đều có thể truy cập được. Điều này đặc biệt có lợi cho người dùng ở các khu vực có dịch vụ ngân hàng bị hạn chế, vì họ có thể kiếm được lợi nhuận, vay vốn và giao dịch tài sản mà không cần sự chấp thuận của bên thứ ba.
Mặc dù thu nhập trên chuỗi cung cấp lợi ích đáng kể, nhưng thách thức như rủi ro hợp đồng thông minh, phí gas biến động và giao diện phức tạp vẫn là rào cản đối với việc áp dụng. Tuy nhiên, khi các công cụ DeFi trở nên dễ sử dụng hơn, dự kiến sự chuyển đổi hướng tới sự tự chủ tài chính phi tập trung sẽ tăng tốc.
Các Cơ Chế Chính Của Thu Nhập Trên Chuỗi
Tổng quan về Staking, Cho vay, Cung cấp thanh khoản và Nông nghiệp sinh lời
Thu nhập trên chuỗi thì đề cập đến các cách khác nhau mà người dùng có thể tạo ra thu nhập bất động sản thông qua các giao thức DeFi. Khác với ngân hàng truyền thống, nơi lãi suất được đặt bởi các cơ quan tập trung, DeFi thưởng người dùng cho việc tham gia trực tiếp vào bảo mật mạng và cung cấp thanh khoản.
Staking
Staking liên quan đến việc khóa tài sản trong các chuỗi khối chứng minh cổ phần (PoS) để hỗ trợ bảo mật mạng. Người stakeholder nhận phần thưởng dưới dạng token mới được tạo ra hoặc phí giao dịch. Ethereum, Solana và Polkadot cung cấp các cơ hội staking phổ biến, trong khi các giải pháp staking lưu thông như Lido và Rocket Pool cho phép người dùng stake mà không mất tính thanh khoản.
Cho vay
Lending cho phép người dùng cho vay tài sản và kiếng lải qua các nền tảng như Aave và Compound. Khác với việc cho vay truyền thời, cho vay DeFi được tự động hóa qua các hợp đống thông minh, loại bỏ trung gian. Cho vay Stablecoin (USDC, DAI) đặc biệt hấp dẫn, cung cấp lải suất đối với sự ứng động giá.
Cung cấp thanh khoản
Việc Cung cấp Thanh khoản là rất quan trọng đối với các sàn giao dịch phi tập trung (DEXs) như Uniswap và Curve, nơi người dùng gửi cặp token vào các hồ bơi thanh khoản để tạo điều kiện cho giao dịch. Lợi ích mà người cung cấp thanh khoản nhận được là phí giao dịch nhưng đối mặt với rủi ro mất tức thời nếu giá tài sản biến động.
Yield Farming
Nông nghiệp sinh lợi tối đa hóa lợi nhuận bằng cách gửi LP tokens vào các chương trình phần thưởng bổ sung. Ví dụ, người dùng cung cấp thanh khoản USDC-DAI trên Curve có thể gửi LP tokens trên Convex Finance để kiếm CRV và CVX, tăng cường lợi nhuận của họ. Tuy nhiên, nông nghiệp sinh lợi yêu cầu quản lý tích cực và mang theo rủi ro hợp đồng thông minh.
Mỗi cơ chế này đều cung cấp các hồ sơ rủi ro - phần thưởng độc đáo, làm cho việc đa dạng hóa trở nên quan trọng đối với việc kiếm lợi nhuận trên chuỗi bền vững.
Cách Hợp Đồng Thông Minh Tự Động Hóa Việc Tạo Ra Của Cải
Hợp đồng thông minh tự động hóa việc đặt cược, cho vay, cung cấp thanh khoản và trồng cây sinh lời mà không cần đến trung gian.
Trong cho vay DeFi, hợp đồng thông minh quản lý tiền gửi, gán lãi suất và thanh lý tài sản đảm bảo. Các nền tảng như Aave hoạt động tự động, đảm bảo vay và cho vay ngay lập tức mà không cần ngân hàng.
Các trình tạo lập thị trường tự động (AMMs), như những cái được sử dụng bởi Uniswap và Curve, thiết lập giá động dựa trên cung cầu, loại bỏ nhu cầu cho sổ lệnh tập trung.
Các giao thức như Yearn Finance tận dụng hợp đồng thông minh để tự động phân bổ vốn vào những cơ hội sinh lời cao nhất, giảm thiểu nhu cầu can thiệp thủ công. Mặc dù hợp đồng thông minh cải thiện hiệu quả, người dùng phải cẩn trọng với những rủi ro về bảo mật, vì lỗ hổng có thể dẫn đến việc khai thác và mất vốn.
So sánh tiềm năng thu nhập trên các giao thức DeFi
Các giao protocal DeFi khác nhau cung cấp các mức APY và mức độ rủi ro khác nhau.
- Ethereum staking (qua Lido, Rocket Pool) cung cấp lợi suất hàng năm 4-5% nhưng yêu cầu thời gian khóa lâu dài.
- Cho vay stablecoin (trên Aave, Compound) cung cấp 2-8% APY, làm cho nó trở thành một chiến lược rủi ro thấp, có thể dự đoán được.
- Các hồ chứa thanh khoản trên Uniswap và Curve cung cấp doanh thu phí giao dịch, nhưng người cung cấp thanh khoản phải đối mặt với mất mát tạm thời.
- Nông nghiệp sinh lợi trên Convex Finance hoặc Beefy Finance có thể cung cấp APY ba chữ số, nhưng phần thưởng thường giảm khi có nhiều người dùng tham gia.
Các nhà đầu tư phải cân bằng rủi ro, phần thưởng và nhu cầu thanh khoản khi lựa chọn chiến lược lợi suất trên chuỗi.
Sự Sâu Rộng vào BTC, ETH, SOL, và Stablecoins
BTC
Bitcoin (BTC) không được thiết kế ban đầu cho DeFi, vì blockchain của nó thiếu khả năng hợp đồng thông minh nguyên bản. Tuy nhiên, những đổi mới như Wrapped Bitcoin (WBTC), Lightning Network và Runes Protocol đã tạo ra cơ hội mới cho người giữ BTC để kiếm lợi suất.
Wrapped BTC (WBTC) cho phép Bitcoin được sử dụng trên các nền tảng DeFi dựa trên Ethereum. Bằng cách chuyển đổi BTC thành WBTC, người dùng có thể đặt cọc, cho vay và cung cấp thanh khoản trên các giao thức như Aave, Compound và Uniswap, mở ra các cơ hội tạo ra lợi nhuận mà nếu không sẽ không có sẵn trên blockchain Bitcoin.
Mạng Lightning, một giải pháp mở rộng tầng 2, cũng đã giới thiệu các chiến lược sinh lời dựa trên BTC. Người dùng vận hành các nút Mạng Lightning và cung cấp thanh khoản có thể kiếm phí từ giao dịch Bitcoin, tương tự như cách nhà cung cấp thanh khoản kiếm phí trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEXs).
Một sáng tạo gần đây hơn, Giao thức Runes, đang cho phép tạo các token có thể thay thế trên Bitcoin mà không cần đến hợp đồng thông minh truyền thống. Khi công nghệ này trưởng thành, nó có thể mở rộng vai trò của Bitcoin trong DeFi, cho phép người giữ BTC tham gia giao dịch trên chuỗi, cho vay và quản trị trong các ứng dụng gốc của Bitcoin.
ETH
Ethereum là cột sống của DeFi, cung cấp hệ sinh thái lớn nhất cho thu nhập trên chuỗi. Người giữ ETH có thể tạo ra lợi nhuận theo ba cách chính: đóng góp cổ phần, cho vay và cung cấp thanh khoản.
Đặt cọc ETH là một trong những cách an toàn và dễ dự đoán nhất để kiếm lợi nhuận. Với việc Ethereum chuyển sang bằng chứng cổ phần (PoS), người dùng có thể đặt cược ETH để giúp xác thực giao dịch và nhận lại phần thưởng đặt cược. Mặc dù đặt cọc trực tiếp yêu cầu tối thiểu 32 ETH, các giải pháp đặt cọc thanh khoản như Lido và Rocket Pool cho phép người dùng đặt cọc số tiền nhỏ hơn và nhận mã thông báo đặt cọc thanh khoản (stETH, rETH), có thể được sử dụng trong DeFi để có thêm thu nhập.
Cho vay ETH trên các nền tảng như Aave và Compound cho phép người dùng cho vay ETH cho người vay và kiếm lãi. Người vay phải cung cấp tài sản đảm bảo, đảm bảo rằng người cho vay được bảo vệ khỏi rủi ro mặc định. Việc cho vay ETH hấp dẫn vì nó cung cấp thu nhập passively trong khi vẫn giữ exposure đến sự đánh giá giá của Ethereum.
Việc Cung cấp Thanh khoản trên Uniswap, Curve và Balancer cho phép người nắm giữ ETH kiếm được phí giao dịch bằng cách gửi tài sản vào các hồ bơi thanh khoản của máy tạo thị trường tự động (AMM). Việc cung cấp thanh khoản ETH có thể tạo ra APY cao hơn so với việc đặt cược, nhưng nó đi kèm với nguy cơ mất tức thời, xảy ra khi giá tài sản biến động mạnh.
SOL
Tốc độ giao dịch cao và phí thấp của Solana đã biến nó trở thành một đối thủ hàng đầu của Ethereum trong lĩnh vực DeFi, cung cấp cơ hội staking, cho vay và cung cấp thanh khoản với chi phí đáng kể thấp hơn.
Staking SOL là một cách đơn giản cho các nhà đầu tư kiếm thu nhập passively trong khi bảo vệ mạng lưới Solana. Khác với Ethereum, cần 32 ETH để staking validator, Solana cho phép bất kỳ ai ủy quyền SOL của mình cho validator, khiến nó trở nên dễ tiếp cận với tất cả các nhà đầu tư.
Các chiến lược cho vay và sinh lời DeFi trên Solana đã phát triển thông qua các nền tảng như Solend, Mango Markets và Tulip Protocol. Các nền tảng này cung cấp các hồ bơi cho vay ổn định và dựa trên SOL, nơi người dùng có thể kiếm lãi trên tiền gửi hoặc vay vốn dựa trên tài sản thế chấp.
Việc Cung cấp Thanh khoản trên Solana rất tích cực trên Raydium và Orca, nơi người dùng có thể kiếm được phí giao dịch và phần thưởng khai thác thanh khoản. Không giống như các AMM dựa trên Ethereum, phí thấp và giao dịch nhanh của Solana làm cho việc cung cấp thanh khoản hiệu quả về chi phí hơn, giảm thiểu tác động của phí gas đối với lợi nhuận.
Một khía cạnh độc đáo khác của hệ sinh thái DeFi của Solana là tích hợp GameFi và tài chính NFT. Một số nền tảng cho phép người dùng đặt cược NFT, kiếm lãi từ các token game, hoặc tham gia vào nền kinh tế chơi để kiếm, tạo thêm chiều sâu cho việc tạo ra tài sản trên chuỗi.
الدرس رقم 1:Nguyên tắc Quản lý Tài chính Trên Chuỗi
الدرس رقم 2:Stablecoin Farming & Chiến lược Thu nhập Passsive
الدرس رقم 3:Tối ưu hóa lợi nhuận với BTC, ETH và SOL
الدرس رقم 4:Bắt đầu với Ví tiền Web3 của Gate & Thu nhập trên chuỗi
الدرس رقم 5:Quản lý rủi ro & Tối ưu hóa Lợi nhuận
الدرس رقم 6:Tương lai của On-Chain Earn & Vai trò của Gate.io
Nguyên tắc Quản lý Tài chính Trên Chuỗi
Mô-đun này giới thiệu các nguyên tắc cơ bản về tài chính trên chuỗi, giải thích cách DeFi khác biệt so với CeFi về tính minh bạch, tự trị và tính sẵn sàng sử dụng. Nó khám phá các hợp đồng thông minh, tự động hóa giao dịch tài chính mà không cần trung gian, và thảo luận vì sao người dùng đang chuyển sang kiếm lợi từ chuỗi để có lợi suất cao hơn và chủ quyền tài chính. Mô-đun cũng chỉ ra các cơ chế chính như staking, cho vay, cung cấp thanh khoản và nông nghiệp sinh lời, nhấn mạnh cách hợp đồng thông minh làm nên các giao thức DeFi và so sánh tiềm năng kiếm lợi trên các nền tảng. Nó kết luận bằng một phân tích sâu rộng về BTC, ETH, SOL và stablecoins, giải thích vai trò và cơ hội đặc biệt của chúng trong DeFi.
Hiểu về Tài chính On-Chain so với Tài chính Trung ương (CeFi)
Cụm từ "On-Chain" có nghĩa là gì?
Thuật ngữ on-chain đề cập đến các giao dịch tài chính, hoạt động và quy trình được thực hiện trực tiếp trên một chuỗi khối. Khác với tài chính truyền thống, nơi các ngân hàng, môi giới hoặc các trạm thanh toán giám sát các giao dịch, tài chính on-chain hoạt động theo cách không cần phép và không đáng tin cậy. Điều này có nghĩa là người dùng tương tác với các ứng dụng tài chính mà không phải dựa vào các trung gian.
Tại trái tim của tài chính trên chuỗi là các hợp đồng thông minh - các chương trình tự thực thi trên blockchain để tự động hóa các hoạt động tài chính như cho vay, staking và cung cấp thanh khoản. Các hợp đồng này đảm bảo tính minh bạch, không thể thay đổi và an ninh, cho phép người dùng xác minh tất cả các giao dịch trực tiếp trên blockchain.
Tài chính trên chuỗi cho phép Tài chính Phi tập trung (DeFi), nơi người dùng có thể vay tiền, cho vay và giao dịch tài sản trực tiếp từ ví của họ mà không cần phải phụ thuộc vào một cơ quan tập trung. Khác với tài chính truyền thống, hoạt động trên sổ cá nhân do các tổ chức kiểm soát, các giao dịch DeFi được ghi công khai, giảm gian lận và tăng cường tự chủ tài chính.
Sự khác biệt giữa DeFi (Tài chính Phi tập trung) và CeFi (Tài chính Tập trung)
Sự trỗi dậy của công nghệ blockchain đã dẫn đến hai mô hình tài chính cạnh tranh: Tài chính phi tập trung (DeFi) và Tài chính tập trung (CeFi). Mặc dù cả hai đều nhằm mục đích cung cấp các dịch vụ tài chính như cho vay, vay và giao dịch, nhưng chúng khác nhau về khả năng kiểm soát, khả năng tiếp cận và tính minh bạch.
Các nền tảng CeFi—như Binance, Coinbase, và Gate.io—hoạt động tương tự như các tổ chức tài chính truyền thống, hoạt động như các trung gian quản lý tài khoản người dùng, xử lý giao dịch, và cung cấp dịch vụ như cho vay và stake. Mặc dù các nền tảng này cung cấp hỗ trợ khách hàng, tuân thủ quy định, và bảo hiểm, người dùng phải tin tưởng nền tảng quản lý tài sản của họ một cách an toàn. Ngoài ra, các nền tảng CeFi yêu cầu xác minh KYC (Biết Khách Hàng) nghĩa là người dùng không có hoàn toàn quyền kiểm soát trên khóa bí mật của mình.
DeFi, mặt khác, loại bỏ hoàn toàn các trung gian. Người dùng tương tác trực tiếp với các giao thức dựa trên blockchain thông qua các ví không giám sát như MetaMask hoặc Trust Wallet. Các giao dịch được thực hiện bởi các hợp đồng thông minh, đảm bảo tính minh bạch và tự chủ hoàn toàn đối với các quỹ. Không giống như CeFi, nơi dữ liệu giao dịch được lưu trữ trên các máy chủ riêng, DeFi hoạt động trên các blockchain công khai, giúp chuyển động quỹ, lãi suất và dự trữ thanh khoản có thể xác minh được trong thời gian thực.
Bảo mật là điểm khác biệt quan trọng giữa hai hệ thống này. Trong khi các nền tảng CeFi cung cấp bảo vệ chống hack và gian lận thông qua bảo hiểm và tuân thủ, chúng cũng dễ bị đóng cửa theo quy định của cơ quan quản lý, can thiệp của chính phủ và sai lầm quản lý nền tảng, như đã thấy trong việc sụp đổ của FTX và Celsius. Ngược lại, DeFi không thể bị kiểm duyệt, nhưng người dùng phải chịu trách nhiệm về bảo mật bằng cách bảo vệ khóa riêng và xác minh các hợp đồng thông minh trước khi tương tác với một giao thức nào đó.
Cuối cùng, CeFi ưu tiên sự tiện lợi và dễ sử dụng, trong khi DeFi nhấn mạnh vào chủ quyền tài chính và phi tập trung. Sự lựa chọn phụ thuộc vào việc người dùng đánh giá cao việc kiểm soát tài sản của mình hay thích sự an toàn và hỗ trợ từ một nền tảng tập trung.
Tại sao nhiều người dùng đang chuyển sang thu nhập trên chuỗi
Sự chuyển đổi ngày càng tăng về thu nhập trên chuỗi được thúc đẩy bởi sự tự chủ tài chính, lợi suất cao hơn và sự tăng đáng kể của sự không tin tưởng vào các nền tảng trung tâm.
Cơ Hội Sinh Lời Cao Hơn: DeFi loại bỏ trung gian, cho phép người dùng kiếm lợi nhuận trực tiếp từ blockchain. Staking, yield farming, và cung cấp thanh khoản thường cung cấp lãi suất cao hơn so với các nền tảng CeFi. Ví dụ, Aave và Compound cung cấp lãi suất cho vay stablecoin hấp dẫn, trong khi Uniswap và Curve thưởng cho các nhà cung cấp thanh khoản bằng phí giao dịch và token quản trị.
Hoàn Toàn Kiểm Soát Tài Sản: Sự sụp đổ của FTX, Celsius, và BlockFi đã làm nổi bật những rủi ro của việc phụ thuộc vào các nền tảng tập trung để quản lý quỹ. Nhiều người dùng đã mất quyền truy cập vào tài sản của mình qua đêm. Ngược lại, người dùng DeFi giữ giữ quản lý tài sản của mình vào bất cứ lúc nào, giảm thiểu đáng kể rủi ro đối tác.
Sự minh bạch cao hơn: Khác với CeFi, nơi các quỹ dự trữ và sự ổn định tài chính không rõ ràng, các giao thức DeFi hoạt động trên các blockchain công khai, đảm bảo kiểm tra dự trữ thanh khoản, lãi suất và lịch sử giao dịch ngay lập tức. Mức độ kiểm tra này giảm nguy cơ gian lận và quản lý không hiệu quả.
Khả năng tiếp cận toàn cầu: DeFi hoạt động mà không có giới hạn địa lý hoặc yêu cầu KYC, giúp bất kỳ ai có kết nối internet đều có thể truy cập được. Điều này đặc biệt có lợi cho người dùng ở các khu vực có dịch vụ ngân hàng bị hạn chế, vì họ có thể kiếm được lợi nhuận, vay vốn và giao dịch tài sản mà không cần sự chấp thuận của bên thứ ba.
Mặc dù thu nhập trên chuỗi cung cấp lợi ích đáng kể, nhưng thách thức như rủi ro hợp đồng thông minh, phí gas biến động và giao diện phức tạp vẫn là rào cản đối với việc áp dụng. Tuy nhiên, khi các công cụ DeFi trở nên dễ sử dụng hơn, dự kiến sự chuyển đổi hướng tới sự tự chủ tài chính phi tập trung sẽ tăng tốc.
Các Cơ Chế Chính Của Thu Nhập Trên Chuỗi
Tổng quan về Staking, Cho vay, Cung cấp thanh khoản và Nông nghiệp sinh lời
Thu nhập trên chuỗi thì đề cập đến các cách khác nhau mà người dùng có thể tạo ra thu nhập bất động sản thông qua các giao thức DeFi. Khác với ngân hàng truyền thống, nơi lãi suất được đặt bởi các cơ quan tập trung, DeFi thưởng người dùng cho việc tham gia trực tiếp vào bảo mật mạng và cung cấp thanh khoản.
Staking
Staking liên quan đến việc khóa tài sản trong các chuỗi khối chứng minh cổ phần (PoS) để hỗ trợ bảo mật mạng. Người stakeholder nhận phần thưởng dưới dạng token mới được tạo ra hoặc phí giao dịch. Ethereum, Solana và Polkadot cung cấp các cơ hội staking phổ biến, trong khi các giải pháp staking lưu thông như Lido và Rocket Pool cho phép người dùng stake mà không mất tính thanh khoản.
Cho vay
Lending cho phép người dùng cho vay tài sản và kiếng lải qua các nền tảng như Aave và Compound. Khác với việc cho vay truyền thời, cho vay DeFi được tự động hóa qua các hợp đống thông minh, loại bỏ trung gian. Cho vay Stablecoin (USDC, DAI) đặc biệt hấp dẫn, cung cấp lải suất đối với sự ứng động giá.
Cung cấp thanh khoản
Việc Cung cấp Thanh khoản là rất quan trọng đối với các sàn giao dịch phi tập trung (DEXs) như Uniswap và Curve, nơi người dùng gửi cặp token vào các hồ bơi thanh khoản để tạo điều kiện cho giao dịch. Lợi ích mà người cung cấp thanh khoản nhận được là phí giao dịch nhưng đối mặt với rủi ro mất tức thời nếu giá tài sản biến động.
Yield Farming
Nông nghiệp sinh lợi tối đa hóa lợi nhuận bằng cách gửi LP tokens vào các chương trình phần thưởng bổ sung. Ví dụ, người dùng cung cấp thanh khoản USDC-DAI trên Curve có thể gửi LP tokens trên Convex Finance để kiếm CRV và CVX, tăng cường lợi nhuận của họ. Tuy nhiên, nông nghiệp sinh lợi yêu cầu quản lý tích cực và mang theo rủi ro hợp đồng thông minh.
Mỗi cơ chế này đều cung cấp các hồ sơ rủi ro - phần thưởng độc đáo, làm cho việc đa dạng hóa trở nên quan trọng đối với việc kiếm lợi nhuận trên chuỗi bền vững.
Cách Hợp Đồng Thông Minh Tự Động Hóa Việc Tạo Ra Của Cải
Hợp đồng thông minh tự động hóa việc đặt cược, cho vay, cung cấp thanh khoản và trồng cây sinh lời mà không cần đến trung gian.
Trong cho vay DeFi, hợp đồng thông minh quản lý tiền gửi, gán lãi suất và thanh lý tài sản đảm bảo. Các nền tảng như Aave hoạt động tự động, đảm bảo vay và cho vay ngay lập tức mà không cần ngân hàng.
Các trình tạo lập thị trường tự động (AMMs), như những cái được sử dụng bởi Uniswap và Curve, thiết lập giá động dựa trên cung cầu, loại bỏ nhu cầu cho sổ lệnh tập trung.
Các giao thức như Yearn Finance tận dụng hợp đồng thông minh để tự động phân bổ vốn vào những cơ hội sinh lời cao nhất, giảm thiểu nhu cầu can thiệp thủ công. Mặc dù hợp đồng thông minh cải thiện hiệu quả, người dùng phải cẩn trọng với những rủi ro về bảo mật, vì lỗ hổng có thể dẫn đến việc khai thác và mất vốn.
So sánh tiềm năng thu nhập trên các giao thức DeFi
Các giao protocal DeFi khác nhau cung cấp các mức APY và mức độ rủi ro khác nhau.
- Ethereum staking (qua Lido, Rocket Pool) cung cấp lợi suất hàng năm 4-5% nhưng yêu cầu thời gian khóa lâu dài.
- Cho vay stablecoin (trên Aave, Compound) cung cấp 2-8% APY, làm cho nó trở thành một chiến lược rủi ro thấp, có thể dự đoán được.
- Các hồ chứa thanh khoản trên Uniswap và Curve cung cấp doanh thu phí giao dịch, nhưng người cung cấp thanh khoản phải đối mặt với mất mát tạm thời.
- Nông nghiệp sinh lợi trên Convex Finance hoặc Beefy Finance có thể cung cấp APY ba chữ số, nhưng phần thưởng thường giảm khi có nhiều người dùng tham gia.
Các nhà đầu tư phải cân bằng rủi ro, phần thưởng và nhu cầu thanh khoản khi lựa chọn chiến lược lợi suất trên chuỗi.
Sự Sâu Rộng vào BTC, ETH, SOL, và Stablecoins
BTC
Bitcoin (BTC) không được thiết kế ban đầu cho DeFi, vì blockchain của nó thiếu khả năng hợp đồng thông minh nguyên bản. Tuy nhiên, những đổi mới như Wrapped Bitcoin (WBTC), Lightning Network và Runes Protocol đã tạo ra cơ hội mới cho người giữ BTC để kiếm lợi suất.
Wrapped BTC (WBTC) cho phép Bitcoin được sử dụng trên các nền tảng DeFi dựa trên Ethereum. Bằng cách chuyển đổi BTC thành WBTC, người dùng có thể đặt cọc, cho vay và cung cấp thanh khoản trên các giao thức như Aave, Compound và Uniswap, mở ra các cơ hội tạo ra lợi nhuận mà nếu không sẽ không có sẵn trên blockchain Bitcoin.
Mạng Lightning, một giải pháp mở rộng tầng 2, cũng đã giới thiệu các chiến lược sinh lời dựa trên BTC. Người dùng vận hành các nút Mạng Lightning và cung cấp thanh khoản có thể kiếm phí từ giao dịch Bitcoin, tương tự như cách nhà cung cấp thanh khoản kiếm phí trên các sàn giao dịch phi tập trung (DEXs).
Một sáng tạo gần đây hơn, Giao thức Runes, đang cho phép tạo các token có thể thay thế trên Bitcoin mà không cần đến hợp đồng thông minh truyền thống. Khi công nghệ này trưởng thành, nó có thể mở rộng vai trò của Bitcoin trong DeFi, cho phép người giữ BTC tham gia giao dịch trên chuỗi, cho vay và quản trị trong các ứng dụng gốc của Bitcoin.
ETH
Ethereum là cột sống của DeFi, cung cấp hệ sinh thái lớn nhất cho thu nhập trên chuỗi. Người giữ ETH có thể tạo ra lợi nhuận theo ba cách chính: đóng góp cổ phần, cho vay và cung cấp thanh khoản.
Đặt cọc ETH là một trong những cách an toàn và dễ dự đoán nhất để kiếm lợi nhuận. Với việc Ethereum chuyển sang bằng chứng cổ phần (PoS), người dùng có thể đặt cược ETH để giúp xác thực giao dịch và nhận lại phần thưởng đặt cược. Mặc dù đặt cọc trực tiếp yêu cầu tối thiểu 32 ETH, các giải pháp đặt cọc thanh khoản như Lido và Rocket Pool cho phép người dùng đặt cọc số tiền nhỏ hơn và nhận mã thông báo đặt cọc thanh khoản (stETH, rETH), có thể được sử dụng trong DeFi để có thêm thu nhập.
Cho vay ETH trên các nền tảng như Aave và Compound cho phép người dùng cho vay ETH cho người vay và kiếm lãi. Người vay phải cung cấp tài sản đảm bảo, đảm bảo rằng người cho vay được bảo vệ khỏi rủi ro mặc định. Việc cho vay ETH hấp dẫn vì nó cung cấp thu nhập passively trong khi vẫn giữ exposure đến sự đánh giá giá của Ethereum.
Việc Cung cấp Thanh khoản trên Uniswap, Curve và Balancer cho phép người nắm giữ ETH kiếm được phí giao dịch bằng cách gửi tài sản vào các hồ bơi thanh khoản của máy tạo thị trường tự động (AMM). Việc cung cấp thanh khoản ETH có thể tạo ra APY cao hơn so với việc đặt cược, nhưng nó đi kèm với nguy cơ mất tức thời, xảy ra khi giá tài sản biến động mạnh.
SOL
Tốc độ giao dịch cao và phí thấp của Solana đã biến nó trở thành một đối thủ hàng đầu của Ethereum trong lĩnh vực DeFi, cung cấp cơ hội staking, cho vay và cung cấp thanh khoản với chi phí đáng kể thấp hơn.
Staking SOL là một cách đơn giản cho các nhà đầu tư kiếm thu nhập passively trong khi bảo vệ mạng lưới Solana. Khác với Ethereum, cần 32 ETH để staking validator, Solana cho phép bất kỳ ai ủy quyền SOL của mình cho validator, khiến nó trở nên dễ tiếp cận với tất cả các nhà đầu tư.
Các chiến lược cho vay và sinh lời DeFi trên Solana đã phát triển thông qua các nền tảng như Solend, Mango Markets và Tulip Protocol. Các nền tảng này cung cấp các hồ bơi cho vay ổn định và dựa trên SOL, nơi người dùng có thể kiếm lãi trên tiền gửi hoặc vay vốn dựa trên tài sản thế chấp.
Việc Cung cấp Thanh khoản trên Solana rất tích cực trên Raydium và Orca, nơi người dùng có thể kiếm được phí giao dịch và phần thưởng khai thác thanh khoản. Không giống như các AMM dựa trên Ethereum, phí thấp và giao dịch nhanh của Solana làm cho việc cung cấp thanh khoản hiệu quả về chi phí hơn, giảm thiểu tác động của phí gas đối với lợi nhuận.
Một khía cạnh độc đáo khác của hệ sinh thái DeFi của Solana là tích hợp GameFi và tài chính NFT. Một số nền tảng cho phép người dùng đặt cược NFT, kiếm lãi từ các token game, hoặc tham gia vào nền kinh tế chơi để kiếm, tạo thêm chiều sâu cho việc tạo ra tài sản trên chuỗi.